Crusoe

Pierwowzorem postaci Robinsona Crusoe był niejaki Alexander Selkirk, syn szewca z hrabstwa Fife w Szkocji. W 1703 r. Selkirk zaciągnął się na wyprawę Williama Dampiera na morza południowe. W trakcie rejsu pokłócił się z kapitanem statku, Thomasem Stradlingiem i został na własną prośbę pozostawiony na bezludnej wyspie M s a Tierra w archipelagu Juan Fern ndez, ze strzelbą i amunicją jako jedynym wyposażeniem. Pozostał tam przez cztery lata i cztery miesiące i dopiero komandor Woodes Rogers, kapitan przepływającego w pobliżu statku kaperskiego, zabrał go stamtąd. Opis tego wydarzenia znalazł się w dzienniku podróży Rogersa opublikowanym w 1712 r. i ogromnie zainteresował Daniela Defoe. Siedem lat później ukazała się jego powieść &quotPrzypadki Robinsona Crusoe&quot, w której wyraźnie widać inspirację tamtą historią. Mit Robinsona Crusoe inspirował wielu artystów, doczekał się też licznych ekranizacji, z których najbardziej znane to Buuelowski &quotRobinson Crusoe&quot z 1953 r. czy &quotPiętaszek i Robinson&quot Jacka Golda z 1976 r. Film Caleba Deschanela, znanego operatora, jest jego drugim samodzielnym dziełem. Współpracujący z nim scenarzyści skoncentrowali akcję wokół dwóch wątków: desperackiej walki Robinsona o przeżycie i jego wewnętrznej przemiany dokonującej się pod wpływem nowych przeżyć i doświadczeń. Pozwolili sobie także na parę zmian w stosunku do literackiego oryginału: przesunęli akcję z pierwszych lat XVIII w. do początków XIX stulecia, a z angielskiego żeglarza i poszukiwacza przygód uczynili bogatego, bezwzględnego handlarza czarnych niewolników z amerykańskiego Południa. W 1808 r. wyrusza on z portu Tidewater w stanie Wirginia w podróż do Afryki, gdzie zamierza kupić nowy transport taniej siły roboczej. Jego statek rozbija się w czasie sztormu i wyrzuca go, wraz z resztkami wraku, na brzeg bezludnej wyspy. Z rozbitego statku Robinson wyławia wiele rzeczy niezbędnych mu do życia w tak niecodziennym miejscu, ale początkowo bardzo mu trudno przyzwyczaić się do nowych warunków. Wreszcie zadomawia się na wyspie. Wznosi &quotdom&quot otoczony częstokołem, uprawia ziemię, hoduje gęsi i kury. Usiłuje też zbudować dużą łódź, na której mógłby się wydostać ze swego egzotycznego więzienia, ale jego wysiłki nie przynoszą rezultatu. Pewnego dnia na wyspie pojawiają się obcy: członkowie plemienia kanibali, którzy przybyli tu złożyć rytualną ofiarę z człowieka. Robinson wybawia nieszczęśnika od niechybnej śmierci, potem sam zostaje przez niego wyratowany, gdy wpada w pułapkę lotnych piasków. Obaj mężczyźni zawierają niepisane przymierze. Ale minie jeszcze sporo czasu, nim dumny Amerykanin dostrzeże w swym nowym współtowarzyszu równorzędną istotę. (CRUSOE) Film przygodowy, 91 min, Wielka Brytania/USA 1989 Reżyseria: Caleb Deschanel Scenariusz na podstawie powieści Daniela Defoe: Walon Green, Christopher Logue Aktorzy: Aidan Quinn, Elvis Payne, Richard Sharp, Colin Bruce, William Hootkins, Shane Rimmer, Jimmy Nail, Patrick Monkton i inni