Powrót do Howards End

(HOWARDS END) Film obyczajowy, 136 min, Wielka Brytania/USA 1992 Reżyseria: James Ivory Scenariusz na podstawie powieści E.M. Forstera: Ruth Prawer Jhabvala Występują: Emma Thompson, Anthony Hopkins, Vanessa Redgrave, Helena Bonham Carter, Samuel West, James Wilby, Prunella Scales i inni Po znakomitych ekranizacjach powieści Edwarda M. Forstera: "Pokój z widokiem" i "Maurice" James Ivory zrealizował trzeci film na podstawie prozy tego pisarza - "Powrót do Howards End". Za kanwę posłużyła mu wydana w pierwszej dekadzie XX w. książka, która w Polsce ukazała się w różnych wydawnictwach pod tytułami "Domostwo pani Wilcox" oraz "Howards End". Wysmakowany plastycznie, znakomicie zagrany obraz odniósł ogromny sukces, zbierając cały wachlarz nagród: 3 Oscary spośród 9 nominacji (rola żeńska - Emma Thompson, scenariusz adaptowany i scenografia), 2 nagrody BAFTA (najlepszy film i aktorka), Złoty Glob (najlepsza aktorka), wyróżnienie w Cannes, David Donatella we Włoszech i kilkanaście innych nagród branżowych. Tytułowy Howards End to nazwa prześlicznej posiadłości ziemskiej, której właścicielka, Ruth, konserwatywna Angielka, żona bardzo zamożnego przedsiębiorcy, Henry'ego Wilcoksa, zaprzyjaźnia się z wykształconą, inteligentną panną z dobrego domu, Margaret Schlegel. Poznaje ją już u kresu życia, kiedy schorowana i cierpiąca jest zmuszona przeprowadzić się z ukochanej posiadłości do znienawidzonego Londynu, gdzie mąż i synowie robią interesy. Wcześniej Ruth miała okazję poznać młodszą siostrę Margaret, Helen, która zakochawszy się w młodszym z synów Wilcoksów, Paulu, uwierzyła, że jest to uczucie odwzajemnione. Młodzieniec szybko jednak wycofał się z tej znajomości i dziewczyna okryła się wstydem. Obie siostry, po ojcu pół-Niemki, wiodą w stolicy życie otwartych na świat intelektualistek, wielbicielek sztuki, obracających się w liberalnych kręgach kulturalno-artystycznych. Gdy pewnego dnia odkrywają, że starszy z synów Wilcoksów, Charles, po ślubie wprowadził się do kamienicy naprzeciwko, Margaret dochodzi do wniosku, że nie ma sensu udawanie, iż obie rodziny w ogóle się nie znają. Odwiedza Ruth, której jej towarzystwo bardzo przypada do gustu. Po jednej wizycie przychodzą następne. Między kobietami nawiązuje się osobliwa, oparta na przyciąganiu się przeciwieństw, "mistyczna" przyjaźń, która będzie miała praktyczne konsekwencje. Umierająca ziemianka ofiarowuje bowiem swoją ukochaną posiadłość nie najbliższej rodzinie, lecz właśnie "obcej" pannie Schlegel, nieświadomej zresztą zaszczytu. Ostatnia wola wyrażona jest jednak nieformalnie, toteż mąż zmarłej, po naradzie z rodziną i chwili chwalebnego wahania, niszczy "testament". Kierowany jednak swoistą lojalnością wobec Ruth, a i mocno osamotniony po jej śmierci, oświadcza się niebawem Margaret i zostaje przyjęty. Ale ich małżeństwo nie wydaje się wsparte na silnych "duchowych" podstawach. Henry Wilcox jest człowiekiem szorstkim, dalekim od sentymentalizmu, pragmatycznym do szpiku kości. Jego nowa żona ceni sobie natomiast wartości humanistyczne, wykazuje znacznie większą wrażliwość społeczną, pragnie być użyteczna. Stale oscylując między spontanicznością i wyrachowaniem, stara się godzić ścierające się w rodzinie ideały i dążenia, konflikt jest jednak nieunikniony. Do jego wybuchu przyczynia się w znacznym stopniu Helen, która przypadkowo poznaje ubogiego urzędnika bankowego, Leonarda Basta - rozczytującego się w literaturze romantycznej życiowego nieudacznika, który pada ofiarą własnej szlachetności i prostoduszności. Usiłując mu pomóc, Helen proteguje go - za pośrednictwem Margaret - u swego majętnego szwagra. Ale Wilcox zbywa petenta byle czym, doprowadzając go do całkowitego upadku. Helen nie może się z tym pogodzić. Czując się winna krzywdy