Wieczór kinomana - Dawno temu w Ameryce

(ONCE UPON A TIME IN AMERICA) Film gangsterski, USA/Włochy 1984 Reżyseria: Sergio Leone Scenariusz na podstawie powieści &quotThe Hoods&quot Harry'ego Greya: Leo Benvenuti, Piero De Bernardi, Enrico Medioli, Franco Arcalli, Franco Ferrini, Sergio Leone, Stuart Kaminsky Zdjęcia: Tonino Delli Colli Muzyka: Ennio Morricone Aktorzy: Robert De Niro, James Woods, Elizabeth McGovern, Treat Williams, Tuesday Weld, Joe Pesci, Danny Aiello, Bill Forsythe, James Hayden i inni O włoskim reżyserze Sergio Leone świat usłyszał w latach 60. , to wówczas powstały jego słynne spaghetti - westerny &quotZa garść dolarów&quot, &quotZa kilka dolarów więcej&quot, &quotDobrzy, źli, brzydcy&quot. Triumfalnie powrócił na scenę filmową po 12 latach twórczej stagnacji, prezentując poza konkursem na festiwalu w Cannes w 1984 roku arcydzieło utrzymane w konwencji filmu gangsterskiego. &quotDawno temu w Ameryce&quot - epicka opowieść o przyjaźni, miłości, lojalności i zdradzie - wzbudziła wiele emocji i dyskusji. Niezależnie o skrajnych opinii światowych krytyków, film można śmiało zaliczyć do najwybitniejszych dzieł współczesnej kinematografii. Na sukces składają się: gwiazdorska obsada, sprawna reżyseria, umiejętnie łączone, przeplatające się wątki czasowe, znakomicie oddane realia, żywa, nie pozbawiona humoru akcja oraz genialna muzyka Ennio Morricone. Pierwsza część filmu koncentruje się głównie wokół wydarzeń z lat 20. i 30. , w barwnej, realistycznej oprawie uzyskanej dzięki wspaniałym dekoracjom i tłumom statystów, współtworzących nostalgiczny fresk o żydowskich gangsterach z nowojorskiego getta. Wątki drugiej części opowieści, nawiązujące do końca lat 60. - to przede wszystkim pełen melancholii i zadumy rozrachunek z przeszłością. Ujawnia się gorzka prawda o amerykańskich marzeniach, straconych złudzeniach emigrantów, o brutalnym świecie przestępczym, w którym nie ma zwycięzców, są tylko przegrani. Film otwiera i zamyka sekwencja z chińskiej palarni opium, gdzie bohater pogrąża się w narkotykowym transie. Za podstawę scenariusza posłużyła na poły autobiograficzna książka wydana pod pseudonimem - Harry Grey, którą autor napisał w więzieniu Sing Sing podczas odsiadywania 15 - letniego wyroku za zabójstwo. Gangsterska historia sięga 1922 roku. Dawno temu David Aarson (Robert De Niro) poznał i zaprzyjaźnił się z Maxem (James Woods). Mieli wówczas po kilkanaście lat, razem wychowywali się i dorastali w żydowskim getcie w Nowym Jorku. Byli członkami młodzieżowego gangu, okradali pijanych knajpianych gości, żyli z drobnych przekrętów. David przeżywał wtedy pierwszą miłość do ślicznej Deborah, która marzy o karierze primabaleriny. Chociaż dziewczyna darzy sympatią adoratora, jednak nie zamierza nigdy wiązać się z nieudacznikiem i chłystkiem. Potwierdzi to za parę lat, gdy ich drogi znowu się spotkają. Mijają lata. Max i David kierują własnym gangiem, mają wspólne fundusze, nad którymi pieczę sprawuje ich kompan Moe. Robią wielkie interesy na nielegalnym handlu alkoholem. Za morderstwo David trafia na 10 lat do więzienia.